Deze week gelezen: Agustín Fernández Mallo, Nocilla Dream

Deze week gelezen: Agustín Fernández Mallo

Agustín Fernández Mallo: de redacteur kwam micronaties tegen in een intrigerende mozaïekroman, en het spel tussen bureaucratie en de menselijke conditie.

*

Daan Stoffelsen: Agustín Fernández Mallo, Nocilla Dream, vertaald door Adri Boon

In korte tijd — op de tijdschaal van mijn twaalfjarig redacteurschap — ben ik groot fan geworden van themanummers. Van literaire thema’s, van maatschappelijke thema’s. Micronaties, het door Lotte Lentes opgeworpen onderwerp voor De Revisor 31, onttrekt zich aan die indeling. Want ja, buitenrechtelijke staatsvorming gaat over autonomie en vrijheid en grenzen — maar de mensen achter die minilandjes zijn niet zelden fabulerende dilettanten, stranger than fiction. Dus is het ook niet verwonderlijk dat er in #31 ijzersterke fictie staat. Wel gek dan, dat er zo weinig romans in me opkomen die spelen met het onderwerp. Dat zal aan mij liggen, of aan het moment dat ik deze vraag opwierp op Twitter: de kracht van Twitter, vorige week nog zo bejubeld, kwam slechts op Leonard Wibberleys The Mouse That Roared (1955, over Grand Fenwick), Kurt Vonneguts Cat’s Cradle (1963, over San Lorenzo), en Agustin Fernández Mallo’s Nocilla-trilogie (2006, Adri Boons vertaling is van 2021).

Het eerste deel van die mozaïekachtige roman, Dream, speelt zich grotendeels af in de woestijn van Nevada, rondom eenlingen van allerlei soort, letterlijke grensgevallen. Stuk voor stuk hebben ze fascinerende verhalen, die Fernández Mallo ook nog eens meermalen herschrijft, zodat er opeens iemand anders met een koffer vol gevonden foto’s opduikt bij een andere prostituee. Ook de chronologie is moeilijk te vatten, en de associaties tussen de verhaallijnen zijn af en toe nogal los. Ik voelde me bovendien niet zelden nogal dom door de filosofische en wetenschappelijke uitstapjes (de auteur is ook natuurkundige), maar als ik iets welwillender naar mezelf ben, moet ik zeggen: dit boek intrigeert, en inmiddels ben ik met deel 2 bezig.

Vanaf hoofdstuk 39 (van de 119) duiken er micronaties en hun bewoners op: ‘Via de digitale snelweg wenst Ted alle internetters ter wereld een gelukkig nieuwjaar, maar in het bijzonder hen die net als hij in een micronatie wonen en werken.’ Dat concept licht de verteller toe, beginnend bij Sealand (waarover Nicole Kaandorp een levensecht verhaal heeft geschreven voor #31), verwijzend naar verschillende overzichten en duikend in Teds eigen micronatie, Isotope Micronation, ‘een soort grote kubus […] begraven onder een lege vlakte van zo’n 77.000 m2, een darm van beton die uitgestrekt bijna 600 kilometer lang zou zijn’. De vorige bestemming was het zogenaamde Radioactive Waste Management Center. Fascinerend genoeg, maar dit detail geeft net iets meer smaak:

‘In die megagrote onderaardse kubus hebben de 178 bewoners zoveel ruimte dat er gerust een maand kan verstrijken zonder dat ze elkaar ook maar één keer tegenkomen, en als ze elkaar dan tegenkomen is dat meteen voldoende reden om elkaar een maand lang niet meer los te laten om erachter te komen hoe het hun vergaat. Ze weten dat de dag waarop iemand op weg naar een zaal of galerij onverwacht mocht sterven, het heel lang zal duren voordat diegene gevonden wordt, maar dat geval heeft zich nog niet voorgedaan: de micronatie bestaat nog maar tien jaar en vanuit dat perspectief zijn de bewoners nog onsterfelijk. Een van de “micronationale pleziertjes”, gereguleerd door de Afdeling Wetenschappen van de microstaat, ressorterend onder het Knooppunt Economie en Invordering, bestaat erin eens per week op een paar speciaal voor dit doel voorgedrukte formulieren de naam aan te kruisen van de ingezetene van wie men inschat dat hij of zij de eerste zal zijn die het loodje legt.’

Bureaucratie en de condition humaine in één bizar gegeven gevat.

Ook de non-place-ambassadeur van Elgaland & Vargaland duikt op, ook al zo’n man die een roman op zich zou verdienen. Maar dat is de lol van dit boek: Nocilla Dream is als een bibliotheek van mogelijke romans in verschillende fases van wording, en we mogen ze allemaal tegelijk lezen. Verder in Nocilla Experience!

Koppernik gaf de Nocilla-trilogie uit. Op Athenaeum.nl staat een toelichting door vertaler Adri Boon.